Als ik zou zeggen: Chirurg Jansen in Amsterdam behandelt iedereen met rugklachten Bedoel ik dan te zeggen dat er geen rugklachtpatienten zijn die niet door chrirug Jansen worden behandeld? Betekent dit “iedereen” hetzelfde als “allen zonder uitzondering”? Nee, het betekent dat chirurg Jansen in zijn ziekenhuis velen behandelt, dat dit een kenmerk is van zijn positie en functie, en dat hij geen mensen met rugklachten weigert vanwege andere, bijkomende factoren. Bij voorbeeld wanneer ze niet verzekerd zijn, of wanneer ze niet de Nederlandse nationaliteit hebben, of verzin maar wat.
Als ik zou zeggen dat iemand zijn financiën weer gezond heeft gemaakt, bedoel ik dan te zeggen dat iemand van een rugkwaal genezen is, zodat hij weer geld kan verdienen? Of is dat een metaforisch gebruik van het woord gezond maken? Gezonde financiën zijn dan financiën waarin de inkomsten de uitgaven te boven gaan. En er geen schulden bestaan die niet kunnen worden terugbetaald. Of verzin maar wat.
Als iemand zou aannemen dat mensen met rugklachten alléén maar bij chirurg Jansen terecht kunnen, maak ik me schuldig aan een verkeerd soort van letterlijkheid. Ik begrijp dan niet dat “allen” of “iedereen” niet altijd de wiskundige betekenis heeft van “zonder uitzondering.” In het gewone taalgebruik kan het betekenen: van alle soorten, zonder onderscheid te maken. Het evangelie is voor allen betekent niet dat iedereen het evangelie zal geloven, maar wel dat het evangelie aan iedereen wordt aangeboden.
Als iemand zou aannemen dat “gezonde financiën” op een of andere manier de lichamelijke gezondheid van iemand bedoelt uit te spreken, begrijpt niet dat hier een vergelijking wordt gemaakt. Zoals een persoon gezond wordt, van wie een gebrek door medisch ingrijpen wordt opgeheven – b.v. blindheid – zo kunnen financiën “gezond” heten als er niets ontbreekt wat nodig is.
In beide gevallen is het nodig dat we beseffen dat in onze spreektaal alle woorden die we gebruiken binnen de context een minder dan letterlijke betekenis kunnen hebben.
Tom de Wal – Jezus aanraken p. 18
Hoe zit dat dan met Handelingen 10:38? “…en allen die door de duivel overweldigd waren, genas…”
“Allen” betekent hier niet zonder uitzondering, want de Heer Jezus kwam ze niet allemaal tegen. Het betekent zelfs niet “iedereen die Hij tegenkwam.” Het betekent wel dat Samaritanen, vrouwen, de man in het land van de Gergasenen allemaal door Hem werden genezen als een voorbeeld van Zijn messiaanse zending. Zonder onderscheid dus, wat getuigt van de universele strekking van het Koninkrijk dat Jezus predikte. En dat is nu net de pointe van de passage die moet duidelijk maken dat ook de heiden, de Romeinse hoofdman Cornelius, tot het heil uitgenodigd is.
“Genas”, is duidelijk een metafoor want “door de duivel overweldigd zijn” is bezetenheid en geen ziekte. Rugklachten worden niet door de demon van de rug veroorzaakt. En demonische bezetenheid is geen gevolg van slecht eten en gebrek aan lichaamsbeweging. Die twee moeten niet verwisseld worden met elkaar. “Genezen” zijn van een “bezetenheid” is dus duidelijk een metafoor, net zoals “gezonde financiën.”
Hoewel het woord “genezen” wordt gebruikt moet je dus niet denken aan een lichamelijke kwaal veroorzaakt door demonische “bezetenheid.” We gaan niet van een letterlijk genezen naar de invulling van demonen als veroorzakers van ziekten.
Omdat het woord “bezetenheid” hier van toepassing is, moet je “genezen” begrijpen als een bevrijden van demonen. We gaan van de kwaal naar de betekenis van het “genezen.”
Om deze reden is de tekst uit Handelingen geen correcte bewijsplaats voor de bewering, dat Jezus iedereen geneest – nu door de alomtegenwoordige Heilige Geest – omdat er automatisch kracht van Hem uitgaat. De uitspraak: “de kracht was daar waar Jezus was. […] Het werkte bij iedereen. Bij allemaal,” berust op een ongevoeligheid voor de nuances die bestaan binnen elke taal, vooral in het Grieks waar pantas (van pas, ieder, elk) bijna nooit de mathematisch exacte betekenis van “alles zonder uitzondering” heeft.
Charismania 